شیوع سقوط و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر بجنورد، ۱۳۹۴

اهداف سقوط مشکل عمده بهداشتی است و صدمات ناشی از آن یکی از علل مهم مرگ و معلولیت در سالمندان محسوب می شود. هدف از این مطالعه بررسی فراوانی سقوط در سالمندان و عوامل مرتبط با آن در شهر بجنورد بود.  مواد و روش ها در سال 1394 این مطالعه مقطعی روی 288 سالمند 65 سال و بیشترِ ساکن شهر بجنورد و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انجام شد. با همکاری مراکز مراقبت سالمندان، سالمندان بستری در بیمارستان و سالمندانی برای مطالعه انتخاب شدند که با خانواده زندگی می کردند. اطلاعات با استفاده از مصاحبه و چک لیست محقق ساخته ای جمع آوری شد که برای این مطالعه طراحی شده بود. متغیرهای این پژوهش علاوه بر اطلاعات جمعیت شناسی شامل این متغیرها بود: سابقه سقوط در شش ماه گذشته و متغیرهای مربوط به سلامت سالمندان و وضعیت بهداشت محیط محل زندگی آن ها. داده ها با استفاده از نسخه بیستم نرم افزار spss و آزمون های آماری تی مستقل و کای اسکوئر تحلیل شد. سطح معناداری 05/0≥ درنظرگرفته شد. یافته ها در این مطالعه شیوع سقوط در سالمندان شهر بجنورد 9/30درصد بود و 2/54درصد از نمونه ها را مردان و 8/45درصد را زنان با میانگین سنی 56/8±42/70 تشکیل می دادند. 75درصد از سالمندان بی سواد بودند. در زمان انجام مطالعه 1/10درصد سالمندان سیگار می کشیدند. میانگین تعداد نخ سیگار 20/3±03/7 در روز بود (کمترین2 نخ و بیشترین 10 نخ). میانگین مصرف دارو 98/1±44/2 قلم در روز بود (کمترین 1 قلم و بیشترین 8 قلم). 5/54درصد از سالمندان با خانواده و 8/27درصد در خانه سالمندان و 7/17درصد به تنهایی زندگی می کردند. ازنظر اشتغال 5/72درصد بیکار و 1/18درصد بازنشسته و 4/9درصد شاغل بودند. بیش از 50درصد سالمندان بیکار، از نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد امام خمینی(ره) مستمری و خدمات دیگر دریافت می کردند. 1/55درصد از سقوط ها در داخل منزل یا مراکز مراقبت از سالمندان اتفاق افتاده بود. 4/92درصد سالمندان زیرپوشش بیمه های خدمات درمانی قرار داشتند. هیچ کدام از سالمندان مشروبات الکلی نمی نوشیدند. به ترتیب 4/49 و 5/22 و 1/28درصد سقوط بین ساعات 1:5 تا 12 صبح، 1:12 تا 18 عصر و 1:18 تا 5 شب و نیمه شب اتفاق افتاده است. همچنین 3/8درصد سابقه سکته قلبی، 9درصد سابقه سکته مغزی، 1/18درصد دیابت، 05/43درصد فشارخون و 9/4درصد کاهش وزن را گزارش کرده اند. در این مطالعه باتوجه به 05/0≥p بین وقوع حادثه سقوط و سن بالای 65 سال، مصرف داروهای خواب آور و آرام بخش، کمردرد، آرتروز، مشکلات راه رفتن، مشکلات نشستن و بلندشدن، مشکلات شنوایی و عوامل بهداشت محیطی همچون وضعیت پله ها و نرده های محل زندگی، وضعیت پوشش کف محل زندگی، وضعیت حمام محل زندگی، وضعیت سرویس بهداشتی محل زندگی و وضعیت روشنایی محل زندگی ارتباط معناداری وجود داشت. این در حالی است که بین سقوط و جنسیت، مصرف موادمخدر، تحصیلات، مصرف مشروبات الکلی، مشکلات بینایی رابطه معناداری مشاهده نشد (05/0 نتیجه گیری نتایج مطالعه نشان می دهد شیوع سقوط در سالمندان فراوان است. باتوجه به افزایش جمعیت سالمند در کشور و هزینه های زیاد درمانِ آنان، روش های مراقبت و پیشگیری باید بیشتر برای کاهش سقوط به کار برده شود. افزون براین کارشناسان مرتبط باید به طورمکرر ایمنی منزل را ارزیابی کنند.